Het is mogelijk om minder stress te ervaren bij kritiek. Schiet jij in de stress als je kritiek krijgt? Het is vervelend om te horen dat een ander vindt dat je iets niet goed doet. Helemaal als dat op een bepaald vlak vaker voorkomt of als meerdere mensen je dit zeggen.
Misschien heb je een leidinggevende of collega’s die kritiek hebben op jouw werk of op jouw functioneren. Of misschien heb je een partner die kritiek heeft op jou of over hoe je dingen thuis doet of juist laat.
Je hebt verdriet en het doet pijn als een ander vind dat je iets niet goed doet. De meeste mensen hebben een stress reactie bij kritiek omdat jij je afgewezen voelt. Je gaat piekeren over wat er is gezegd en je maakt je druk om eventuele gevolgen. Dat kost je energie. Je kunt gaan twijfelen aan jezelf en hierdoor de neiging hebben om je terug te trekken. En dat is meestal niet bevorderlijk voor het contact. Of misschien wordt je zo onzeker dat je het gevoel hebt dat er continu op je wordt gelet.
Je wilt graag de dingen goed doen, waardering krijgen en aardig gevonden worden. Een compliment krijgen is nu eenmaal leuker dan kritiek en de bijbehorende stress. We zijn sociale wezens dus zijn we zo ingesteld dat we graag de goedkeuring en waardering van anderen willen. Hierdoor sta je misschien niet stil bij het feit dat wat iemand anders zegt, meer met de ander te maken kan hebben dan met jou.
Herken je iets in wat de ander zegt? Zodra je voor jezelf weet of wat de ander zegt ook klopt voor jou, weet je ook wat je ermee moet doen. Hou er rekening mee dat iedereen blinde vlekken heeft, dat wil zeggen dat je dingen zegt of doet waar je je niet bewust van bent. Toch kun je vaak wel bepalen of wat de ander zegt een kern van waarheid bevat.
Het kan zijn dat een ander niet beseft dat de kritiek die tegen jou wordt geuit meer over zichzelf zegt dan over jou. Je bekijkt anderen vanuit je eigen maatstaven en je daardoor kun je iemand anders ervaren dan dat iemand daadwerkelijk is. Als iemand bijvoorbeeld zegt zich te storen aan het feit dat jij altijd het hoogste woord hebt, kan het zijn dat hij/zij zich zelf niet vrij genoeg voelt om te zeggen van hij/zij denkt. Eigenlijk is hij dus jaloers op jou en zou hij/zij graag meer willen zijn zoals jij bent.
Impulsief reageren op kritiek is een grote valkuil. Het is zonde als je reageert voordat je bepaalde stappen hebt doorlopen. Zo kun onnodig je energie verspillen, je onnodig verdrietig voelen of zelfs onnodig ruzie krijgen. Als je nog niet weet of de kritiek überhaupt terecht is, schiet je helemaal voor niets in de stress.
5 stappen om minder stress te ervaren bij kritiek
- Wat zegt de ander precies? Vraag wat de ander precies bedoelt voordat je een reactie geeft;
- Zegt het iets over jou of over de ander? Vraag je dit voor jezelf af;
- Gaat het niet over jou? Dan hoef je er niets mee. De “kritiek”was eigenlijk niet voor jou bedoeld. Afhankelijk van de relatie die je hebt met de persoon kun je zeggen: “Dank je wel voor de tip!” of in het geval van een hechte relatie kun je uitleggen dat de opmerking meer over de ander gaat dan over jou;
- Herken je de kritiek? Als je wel een kern van waarheid herkend in wat de ander zegt hoeft je dat geen stress op te leveren. Niemand is perfect;
- Onderneem actie! Verontschuldig je, zie het als een verbetertip om een nog beter mens te worden en doe er iets mee. Zoek desnoods samen naar een oplossing om een eventuele actie te herstellen..
Er kwam een klant bij me die veel kritiek kreeg van collega’s. Door een gesprek kreeg hij duidelijk hoe de situatie werkelijk in elkaar zat, en dat de onvrede van zijn collega’s meer kwam doordat de organisatie niet goed functioneerde. Hierdoor ging hij het zich niet langer aantrekken. Hij ging een gesprek aan met zijn leidinggevende en kon zich vervolgens meer ontspannen op zijn werk. Kortom hij was af van de stress, de spanning, en het piekeren. Hij was minder moe en ging met meer plezier naar zijn werk.
Dus voordat je reageert bij kritiek, doorloop eerst een aantal stappen. Zo krijg je helder wat er precies speelt voordat je reageert. Je bespaart jezelf, verdriet, pijn, en stress. Je kunt je energie behouden en de relatie goed houden. En je hebt geen deuk in je zelfvertrouwen opgelopen! Je weet dat je niet aan jezelf hoeft te twijfelen en het zal je rust geven.
Door: Nanda Noorlander van N-balans. (Nanda Noorlander helpt mensen die last hebben van overspannenheid of een burn-out hebben aan meer rust in hun leven, zodat ze meer energie hebben en weer kunnen genieten.)
