Je voelt de bekende brok in je keel, je lip begint te trillen en je ogen gaan knipperen. Huilen in het openbaar doe je liever niet, dus je probeert de tranen uit alle macht weg te slikken. Maar hoe harder je tegen ze vecht, des te harder lijken ze terug te komen. Maar dat wil je toch niet, zo te staan snotteren waar iedereen bijstaat!
Voor sommige mensen is het feit dat ze (bijna of nooit) huilen een gevoel van ‘sterkte’. Ik noem dat liever verharding. Ik weet dat ik vroeger vaak zei: “Ik wou dat ik wat harder was.” Totdat iemand een keer tegen mij zei:”Misschien kun je beter leren wat sterker te worden in plaats van harder!” Dat was voor mij een hele leerzame zin. Harder worden past ook helemaal niet bij me. Sterker worden wel. Dat was ook nodig. Ik leerde dat het goed was om mijn frustratie te uiten. En ook al lukt het niet altijd om het met iedereen te delen, het toegeven van mijn eigen frustratie, mijn eigen zwakte of pijn gaf mij al een sterk gevoel. Ik was eerlijk. En ik stond voor wie ik was en wat ik voelde.
Dat doe ik nog steeds. Ook als het niet goed met me gaat neem ik de tijd om er even goed naar te kijken. Me af te vragen; wat voel ik, wat maakt dat ik me zo voel en dan de tijd nemen om dit gevoel even toe te laten. Soms voelt het vreselijk zwaar en hoor ik ook nog een klein stemmetje in mijn hoofd die vind dat ik vol met zelfmedelijden zit. Maar die laat ik even. Het toelaten van mijn eigen gevoel, van onmacht of verdriet, frustratie of onvermogen, geeft me uiteindelijk een gevoel van meer balans. Meer kracht. Dat weet ik omdat ik dat al vaak zo heb ervaren.
Ik voel dan kracht omdat ik mezelf durf te zijn. En voel meer energie om ook op een andere manier naar bepaalde zaken te kijken. Ik krijg als het ware een ‘frisse(re) blik’.
Leven in plaats van overleven
We hebben ons aangepast en geleerd om ‘sterk’ te zijn. We overleven in plaats van we leven. We overleven door zaken niet uit te spreken. Door frustraties over niet verwerkte en niet gezegde gebeurtenissen en situaties maar te ‘laten’. Omdat we geen andere oplossing zien. En dus hebben we geleerd om daar, met enig gemak vaak, overheen te hobbelen.
Als (veel gebruikt) hulpmiddel hebben we gelukkig slaapmiddelen, anti stress pillen enz. Toch blijft de ‘beerput’ vol. Te vol. En een beerput stinkt. Dat is niet fijn. Het wordt ‘zwaarder’ en ‘viezer’. Hoe langer de put dicht blijft, hoe beter het lijkt om de put vooral dicht te houden.
Ik daag je uit om de put te openen. Om te inventariseren wat daar zit. En dat is niet voor iedereen even makkelijk. Maar wees gerust en vertrouw op wie je bent. Ga zitten en schrijf (of bedenk) zo af en toe eens op wat je je kunt herinneren dat dwars heeft gezeten. Wat niet goed voelde. Wat je boos of verdrietig heeft gemaakt. Op die manier kun je je eigen lichaam ‘uitdeuken’. Schrijf alles op, gooi het eruit en wees eerlijk over je tekortkomingen, zwakheden, gemiste kansen en terreur van anderen en alle andere deuken en deukjes. Neem jezelf serieus en wees vooral mild. Het heeft je blijkbaar geraakt, terecht of niet, daar gaat het nu niet om.
Dus laat je tranen komen, geef je gevoel de ruimte! Gooi de ramen en deuren van je geest af en toe wagenwijd open. En je voelt vanzelf de ‘frisse’ wind. Dit zal je goed doen. Zo’n schoonmaakbeurt kan iedereen gebruiken. Het kost tijd en pijn en een niet gerichte moeite. Soms voelt het angstig. Lijkt het alsof de leegte achter het verdriet groter is dan wat je aankunt. Het kan dan ook helpen om het niet alleen te doen. Maar doe het, en je zult ervaren dat je meer ruimte krijgt. Meer energie overhoudt. Het onderdrukken, of soms ook bevechten van negatieve gedachten kost namelijk energie. En als je bedenkt dat je ‘maar’ 100% energie hebt weet je dat alle energie kostbaar is.
Waarom huil je eigenlijk? En is huilen nu gezond of niet?
Tot nu toe is er weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar huilen bij volwassenen. William Frey onderzocht in de jaren 70 van de vorige eeuw de epidemiologie van huilen en stelde vast dat vrouwen gemiddeld 5,3 keer per maand huilen en mannen 1,4 keer. De spreiding was echter groot: sommigen huilden dagelijks, anderen nooit. Hij constateerde ook dat 85% van de vrouwen en 73 procent van de mannen zich beter voelde na het huilen. Deze resultaten zijn in later en beter onderzoek bevestigd.
Huilen wordt vaak als positief ervaren. Eventuele negatieve gevoelens hebben vooral te maken met een gevoel van zwakte, met name bij mannen is dit het geval.
Alleen mensen huilen
Geen enkel dier huilt. Alleen bij mensen zit huilen diep verankerd in hun brein. Evolutionair gezien is dit eenvoudig te verklaren. De mens komt in vergelijking met de meeste diersoorten behoorlijk hulpeloos ter wereld. Baby’s, peuters en kleuters zijn totaal afhankelijk van anderen. Huilen is een zeer efficiënte roep om bijstand, steun en troost. Het is een teken van hulpeloosheid. Volwassenen hebben deze primitieve manier van communiceren in principe niet meer nodig. Die kunnen gewoon om hulp vragen. Toch stromen ook bij volwassenen de tranen rijkelijk over hun wangen.
Volwassen tranen
Voor de tranen van volwassenen bestaan er meer complexe verklaringen. Lang werd verondersteld dat huilen stresshormonen en afvalstoffen af zou voeren. Maar onderzoek van Ad Vingerhoets, Hoogleraar stress en emoties, toonde aan dat deze verklaring niet volstond. Een huilbui bevat maar een paar kubieke milliliters vocht. Zulke kleine hoeveelheden kunnen nooit afvalstoffen afvoeren.
Huilen betekent letterlijk vertaald: Help mij, steun mij, ik ben machteloos, ik voel me hulpeloos. Door te huilen maakt je duidelijk dat je iets niet aan kan en je overweldigd voelt. Tranen zijn daarmee een krachtig communicatiemiddel. Ze hebben immers veel meer impact dan een verbaal verzoek. Ook richting jezelf!
Gezondheidspsychologe Michelle Hendriks deed onderzoek naar de invloed van huilen op de lichamelijk en geestelijke gesteldheid van een persoon. Hieruit blijkt dat het huilen zelf niet oplucht maar huilen zou wel op een indirecte manier goed voor je zijn. Door te huilen krijg je troost en sociale steun, en daar knap je van op.
Daarnaast vond Hendriks bewijs dat de lichamelijke reacties die gepaard gaan met huilen, zoals het toenemen van de hartslag, de fysiologische balans van het lichaam bevorderen.
Ander onderzoek wijst uit dat tranen die veroorzaakt worden door emoties een andere chemische samenstelling hebben dan tranen die voortkomen uit andere prikkels. Emotionele tranen bevatten meer hormonen met proteïnen zoals prolactine, corticotropine en leucine. Deze hebben een natuurlijke pijnstillende werking.
Kortom; er is meer wetenschappelijk onderzoek naar huilen nodig, om er achter te komen wat al deze losse puzzelstukjes samen betekenen. Voor nu weten we vooral dat het inhouden van emoties niet goed is voor je gezondheid. Laat dat voldoende zijn.
Auteur: Ellen Rentenaar van Rentenaar & CO
Bronnen, noten en/of referenties:
Het lichaam liegt nooit (Ted Troost over Haptonomie); Universiteit van Tilburg; NRC; Tranen, waarom mensen huilen, 2011, Ad Vingerhoets; Trimble M. Why humans like to cry – Tragedy, evolution, and the brain. Oxford University Press
